Ewa Gruchot

Wypoczynek sprzyja regeneracji organizmu, redukcji stresu i poprawie samopoczucia. Dla osób z problemami sercowo-naczyniowymi urlop ma także dodatkowe znaczenie – to nie tylko okazja do relaksu, ale też ważny element profilaktyki zdrowotnej. Jak zaplanować urlop, by był bezpieczny dla serca? Na co uważać i jakich miejsc unikać? Wyjaśnia dr n. med. Bartłomiej Orlik, kardiolog American Heart of Poland. Niezależnie od tego, czy wybieramy góry, czy morze, klimat danego miejsca ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Jak podkreśla dr n. med. Bartłomiej Orlik, ciśnienie atmosferyczne, wilgotność powietrza, skład atmosfery i nasłonecznienie oddziałują na samopoczucie i kondycję układu krążenia. – Osoby z nadciśnieniem powinny unikać wyjazdów w wysokie góry, ale mówimy tutaj o wysokościach powyżej 3000 m, gdzie zmienność ciśnienia atmosferycznego jest znaczna – mówi kardiolog American Heart of Poland. Wyjazd w wysokie góry jest możliwy tylko pod warunkiem ścisłej kontroli ciśnienia tętniczego. – Najlepiej wypoczywać w miejscach, gdzie temperatura nie przekracza 25 stopni Celsjusza, a różnice temperatury między dniem a nocą są niewielkie. Skrajne temperatury oraz nagłe zmiany pogody mogą wpływać na ciśnienie tętnicze i pogarszać ogólne samopoczucie. Wysokie temperatury powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych i obniżenie ciśnienia. U osób przyjmujących leki rozszerzające naczynia może to prowadzić do nadmiernego spadku ciśnienia, osłabienia, zawrotów głowy i innych nieprzyjemnych dolegliwości to zasłabnięcia czy omdlenia włącznie. Bardzo ważne jest abyśmy zabrali na urlop ciśnieniomierz, badajmy ciśnienie tak samo regularnie jak w domu. Słońce i serce – jak się chronić? W upalne dni, szczególnie osoby z nadciśnieniem tętniczym oraz niewydolnością serca, powinny unikać długotrwałego przebywania na słońcu. – Wysokie temperatury mogą powodować przegrzanie organizmu i odwodnienie – przestrzega dr n. med. Bartłomiej Orlik i dodaje: – Niektóre leki na nadciśnienie dodatkowo wzmacniają reakcje fizjologiczne na ciepło, takie jak zaczerwienienie twarzy, obrzęki podudzi czy osłabienie. Dlatego zaleca się, aby w godzinach największego nasłonecznienia przebywać w cieniu i pić dużo wody. Dobrym sposobem na ochłodzenie organizmu jest też stopniowe zanurzanie się w wodzie podczas kąpieli. Nadmorskie powietrze dla zdrowia Pobyt nad morzem, według eksperta American Heart of Poland, może być korzystny dla osób z chorobami układu krążenia. Morskie powietrze jest bogate w jod i mikroelementy. Aerozol morski, powstający przy rozbijających się falach, zawiera m.in. chlorek sodu i sól magnezu, które korzystnie wpływają na śluzówki i układ oddechowy. – Nadmorskie spacery nie tylko dotleniają organizm, ale też pomagają zredukować stres, który ma istotny wpływ na poziom ciśnienia krwi. Umiarkowana aktywność fizyczna, jak spacery plażą, to doskonały sposób na podtrzymanie dobrej kondycji i stabilizację ciśnienia – stwierdza kardiolog American Heart of Poland. Góry nie dla każdego Choć górskie pejzaże kuszą pięknem i czystym powietrzem, dla osób z nadciśnieniem mogą stanowić zagrożenie. – Warunkach trekkingu górskiego organizm musi pracować intensywniej, a osoby przyjmujące beta-blokery mogą mieć ograniczoną zdolność do podnoszenia tętna podczas wysiłku fizycznego. To może skutkować dusznościami, zawrotami głowy czy zmęczeniem – wyjaśnia kardiolog. Pamiętajmy, że należy mierzyć siły na zamiary – nie porywajmy się na 20-kilometrowy trekking górski w słońcu w sytuacji, gdy przez ostatnie 6 miesięcy nie mieliśmy regularnej aktywności fizycznej. Wysiłek należy zwiększać stopniowo i obserwować reakcję swojego organizmu. Dodatkowym problemem są nagłe zmiany pogody w górach, które potrafią zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych turystów. Szybki spadek ciśnienia czy gwałtowny wiatr mogą powodować bóle głowy, a nawet ból w klatce piersiowej. Podróże samolotem Loty samolotem dla osób z chorobami serca nie są przeciwwskazane, ale wymagają ostrożności. Na pokładzie panuje niższe ciśnienie atmosferyczne niż na poziomie morza, co może wpływać na ciśnienie tętnicze. W trakcie dłuższego lotu warto regularnie wstawać, rozciągać się i przechadzać po kabinie, by poprawić krążenie, szczególnie w nogach. Przed planowanym długim lotem najlepiej skonsultować się z lekarzem, który oceni, czy nie ma przeciwwskazań i ewentualnie dostosuje leczenie na czas podróży – podkreśla dr n. med. Bartłomiej Orlik. Zasady bezpiecznego urlopu Podczas upałów, gdy temperatura przekracza 30 stopni, warto chronić się w cieniu i unikać bezpośredniego słońca. Istotne jest regularne nawadnianie – najlepiej pić często i małymi łykami. – Dobrze sprawdzają się woda, herbatki ziołowe oraz soki warzywne, np. z pomidorów, buraka czy aronii, które są szczególnie korzystne dla osób z nadciśnieniem – podpowiada ekspert American Heart of Poland. Podczas kąpieli w morzu czy jeziorze należy wchodzić do wody powoli, by organizm miał czas na przystosowanie się do zmieniającej się temperatury, co pozwala uniknąć nagłego wzrostu ciśnienia. Ważnym elementem wakacyjnej profilaktyki jest także dieta. – Należy ograniczyć tłuste potrawy z grilla, unikać kiełbas, karkówek, czerwonego mięsa i wysoko przetworzonych produktów bogatych w sód. Alkohol również nie jest wskazany, ponieważ może destabilizować ciśnienie i działać odwadniająco – podsumowuje dr n. med. Bartłomiej Orlik.

Zarówno w warunkach domowych, jak i podczas wyjazdów wakacyjnych, istotne jest posiadanie właściwie skompletowanej apteczki. Jej zawartość powinna umożliwiać szybką reakcję w przypadku nagłych dolegliwości lub drobnych urazów, bez konieczności poszukiwania apteki w sytuacji kryzysowej. O zasadach prawidłowego przygotowania apteczki mówi mgr farm. Nicole Wójcik z Centrum Medycznego Scanmed w Warszawie, American Heart of Poland. Podstawowe wyposażenie apteczki domowej Apteczka domowa powinna zawierać nie tylko leki przyjmowane na stałe, ale również preparaty przeznaczone do stosowania doraźnego. – Niezbędnym elementem wyposażenia są leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym – podkreśla farmaceutka. W przypadku syropów zaleca się każdorazowo oznaczać datę pierwszego otwarcia opakowania – zgodnie z zaleceniami producenta, po określonym czasie od otwarcia, preparat może utracić swoje właściwości farmakologiczne i bezpieczeństwo stosowania. W apteczce powinny również znaleźć się: termometr, środek antyseptyczny do dezynfekcji ran, plastry z opatrunkiem, jałowe gaziki, plastry mocujące oraz hydrożel na oparzenia, który działa chłodząco i wspomaga proces regeneracji naskórka – wymienia farmaceutka. Kontrola dat ważności i konsultacja z farmaceutą Apteczka domowa może również zawierać leki łagodzące objawy przeziębiania – np. tabletki na ból gardła i chrypę czy aerozole na katar, a także leki przeciwalergiczne, przeciwbiegunkowe i roztwór chlorku sodu (0,9% NaCl) – przydatny do przemywania oczu i nawilżania błon śluzowych nosa. Regularna kontrola dat ważności leków jest bardzo ważna – przeterminowane preparaty należy niezwłocznie zutylizować. W aptekach znajdują się specjalnie przeznaczone do tego celu pojemniki. – Zalecam przegląd apteczki co kilka miesięcy. Możemy to zrobić na konsultacji farmaceutycznej. Farmaceuta nie tylko sprawdzi daty ważności, ale również udzieli informacji na temat właściwego sposobu przyjmowania leków (na czczo, z posiłkiem, w określonych porach dnia) – wyjaśnia Nicole Wójcik. Warto również skorzystać z porady farmaceuty w celu oceny ewentualnych interakcji pomiędzy stosowanymi lekami, suplementami diety i preparatami ziołowymi, co ma szczególne znaczenie w przypadku osób z chorobami przewlekłymi. – Pacjentom uczulonym na jad owadów rekomenduje się wcześniejszą konsultację lekarską i rozważenie zaopatrzenia się w ampułkostrzykawkę z adrenaliną – dodaje farmaceutka. Wyposażenie apteczki podróżnej Kompletując apteczkę na wyjazd wakacyjny, należy dostosować jej zawartość do kierunku podróży oraz planowanej aktywności fizycznej. Inne potrzeby występują w górach, inne nad wodą. Istnieje jednak grupa preparatów, które mają charakter uniwersalny i powinny znaleźć się w każdej podróżnej apteczce. Wśród nich wymienia się: leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, preparaty przeciwwymiotne (na chorobę lokomocyjną), leki przeciwbiegunkowe, elektrolity i probiotyki (w celu stabilizacji mikroflory jelitowej przy zmianie diety), środki odstraszające owady (repelenty), preparaty łagodzące skutki ukąszeń. Niezbędnym elementem w czasie podróży jest krem lub emulsja z wysokim filtrem przeciwsłonecznym (SPF 50+). Ponadto warto zabrać: leki przeciwalergiczne, żel chłodzący na stłuczenia i obrzęki, przyrząd do usuwania kleszczy (np. lasso lub kleszczołapki), podstawowe środki opatrunkowe (spray do dezynfekcji, plastry z opatrunkiem i bez opatrunku, jałowe gaziki, bandaże elastyczne). Warunki przechowywania leków podczas podróży Najbezpieczniej przewozić leki w oryginalnych opakowaniach – to istotne zwłaszcza w przypadku kontroli na lotnisku. Zaleca się, aby leki znajdowały się w bagażu podręcznym. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie substancje lecznicze są dozwolone w kraju docelowym. Dobrym rozwiązaniem jest posiadanie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego przyjmowanie konkretnych leków – najlepiej w języku angielskim – radzi Nicole Wójcik. – Należy również unikać przechowywania leków w miejscach narażonych na działanie wysokiej temperatury, takich jak samochód czy plaża. Ciepło może prowadzić do degradacji substancji czynnych, obniżać bezpieczeństwo i skuteczność leczenia – dodaje.